"ФИТРИ РӮЗАРО БА ИМОМ-ХАТИБҲО Ё МУЛЛОҲО НАДИҲЕД"
Рӯзи ҷумъа 10 сентябр дар Тоҷикистон моҳи Рамазон поён ёфта ва аз иди Фитр таҷлил мешавад. Дар остонаи ин ид Мардони Муҳаммад бо Исмоил Пирмуҳаммадзода, имом-хатиби масҷиди ҷомеъи шаҳраки Ҳисор ва аз чеҳраҳои саршиноси мазҳабии Тоҷикистон ҳамсӯҳбат шуд, ки фишурдаи он аз ин қарор аст:
Нахуст шарҳ бидиҳед, ки вазоифи фарди мусалмон қабл ва баъд аз иди Фитр дақиқан чист?
Мусалмон як моҳ рӯза медорад. Худо ӯро парҳезкор мекунад. Қабл аз ид мусалмон бояд аз забон ва кирдори худ дигаронро озор надиҳад. Ба қавли Мавлонои Рум:
Моҳи Рамазон омад аз сӯйи биҳишт,
Овард ба мардумон анфоси биҳишт,
Ҳар кас ки дар ин моҳ дилозорӣ кунад,
Не рӯйи биҳишт бинад, не бӯйи биҳишт.
Пеш аз ид бояд садақаи фитр дода шавад. Садақаи фитр ба ҳамаи афроди доро воҷиб аст. Дар ҳадиси набавӣ садақаи фитр закоти моҳи Рамазон аст. Агар навоқиси намоз аз тариқи саҷдаи саҳв ҷуброн шавад, ҷуброни навоқиси моҳи Рамазон ва таровеҳ садақаи фитр аст. Садақаи фитр дар соли ҷорӣ дар ҷаласаи Шӯрои уламои исломии Тоҷикистон мувофиқи нархи гандум дар бозорҳои кишвар 1 килугромму 622 громм гандум ё ду сомонӣ муқаррар шудааст.
Фитр ё садақаи рӯза ба кӣ бояд тавзеъ шавад? Бархе бар ин назаранд, ки он бояд ба муллоҳо ё аҳли тақво дода шавад. Ин дуруст аст?
Аввал тавзеҳ бояд дод, ки барои кадом фард додани садақаи фитр воҷиб аст. Шахсе, ки сармояааш беш аз 15 ҳазор сомонӣ ё 3,5 ҳазор дулор бошад, муваззаф аст садақаи фитр бипардозад. Садақи фитр ба афроди фақир, нодор ва ятимон тавзеъ шавад.
Ба ҳеч ваҷҳ садақа ё фитри рӯза ба имом-хатибҳо ё муллоҳо дода нашавад. Зеро бештари имом-хатибҳо мӯҳтоҷи садақаи фитр нестанд. Имом-хатибҳо дар маъвизаҳои худ аз намозгузорон даъват кунанд, ки садақаи фитрро ба фақирон ва ниёзмандон бидиҳанд. Бахусус, додани фитри рӯза ба ятимон савоби бузург аст. Ба қавли шоъир:
Ало то наҷунбад, ки арши азим
Биларзад ҳаме чун бигиряд ятим
Агар аҳли байт фақир бошад садақаи фитрро ба домод ё келин додан мумкин аст. Зеро онҳо бегонаанд, аммо бо аҳли аёли худ, яъне фарзандони ин хонавода аз он истифода мекунанд. Инро шариъат иҷоза медиҳад.
Одамони доро ҳаққи хӯрдани садақаи фитрро надоранд. Имом-хатибҳо бояд дигаронро ташвиқ кунанд, то садақаи фитрро ба мискинон диҳанд. Имомҳо вазифаи худро аз барои худо ва барои ризогии худо мекунанд. Намози иди Фитр соъати 8-и субҳ баргузор мешавад ва мардум имкон доранд, то вақти намоз садақаи фитрро бидиҳанд.
Имсол моҳи Рамазон ба фасли тобистон мувофиқ омада ва ба далели гармии ҳаво теъдоди рӯзадорон дар муқоиса ба солҳои қаблӣ камтар будааст. Ин иттилоъ дуруст аст?
Дар ин замина қазоват кардан душвор аст. Зеро ҳеч гуна пурсишу назарсанҷӣ анҷом нашудааст. Вале душвориҳои моҳи Рамазон навъи имтиҳон барои фарди мусалмон аст. Баъзеҳо тоқат надоранд. Ба мо мегӯянд, ки ман тоқати ташнагиро надорам. Агар бемор бошад, рӯзаро хӯрда ва пас аз офият рӯзаи қазоро мегиранд. Вале ба фарди солим рӯзадорӣ фарз аст.
Аммо дар бархе аз кишварҳои арабӣ, ба шумули Миср уламои исломӣ фатво додаанд, ки ба далели гармои тоқатфарсо нӯшидани як микдор об раво аст.
Бо уламои Миср телефонӣ сӯҳбат доштам. Ман бо бархе аз онҳо дар бузургдошти Имоми Аъзам дар шаҳри Душанбе дар соли гузашта ошно шуда будам. Онҳо гуфтанд, ки чунин фатво набуда ва ин тӯҳмате беш нест.
Дар соли ҷорӣ давлати Тоҷикистон ба ҳузури шогирдони мактабҳо дар намози таровеҳ дар вақти дарс монеъ шудаанд. Ин иқдомро чи гуна арзёбӣ мекунед?
Ин сахтгирӣ танҳо ба хотири ҷалби шогирдон ба мактаб аст, то онҳо сабақи дунявӣ гиранд. Охир шогирдон дар кишварҳои дигар ончунон пеш рафтаанду фарзандони мо ҳанӯз дар хокбозианд. Ҳадафи давлат ҷалб кардани шогирдон ба мактаб буд, ин амалро баъзеҳо ба таври худ шарҳ дода ҳукуматро гунаҳкор мекунанд. Мақсади давлат он аст, ки фарзандони тоҷик ба омӯзиш бинанд ва олим шаванд. Ҳеч касро аз намоз манъ накардаанд.
Шумо узви Шӯрои уламои исломии Тоҷикистон ҳастед. Лутфан бигӯед, ки чаро Тоҷикистон дар муқоиса ба кишварҳои дигари исломӣ иди Фитрро як рӯз баъдтар ҷашн мегиранд?
Уламо аз тариқи гардиши қамар ё моҳ рӯзи идро барои кишвари худ муқаррар мекунанд. Миёни кишварҳои исломӣ аз 5 то 10 ҳазор километр фосила вуҷуд дорад. Бинобар ин дар таъйини рӯзҳои ид тафовут ба миён меояд. Барои аввалин бор дар соли ҷорӣ бо Арабистони Саъудӣ дар рӯзи ҷумъа иди Фитрро таҷлил мекунем. Ба фикрам танҳо Русия ва Туркиё рӯзи панҷшанбе ҷашн мегиранд.
Ҳисобҳо дар ҳамаи давру замонҳо чунин буд ва рӯзҳои иди Фитр ё Азҳо аз кишварҳои дигари исломӣ як рӯз ё ду рӯз фарқ доштанд. Аз Русия муҳоҷирони тоҷик ба мо телефон карда мегӯянд, ки мо як рӯз пеш ид мекунем, оё дуруст аст? Ҷавоб медиҳем, ки шумо бояд ба қоидаи ин кишвар риоя кунед.
Би-Би-Си
Адреси доимии маводи мазкур: http://www.ruzgor.tj/din/3084-q-------q.html
-
09.06.2025 13:12
210
Иштирок дар чорабинии сатҳи баланд бахшида ба оғози Даҳсолаи байналмилалии амал оид ба илмҳои яхшиносӣ (криосферӣ), солҳои 2025-2034
-
01.06.2025 19:19
214
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон дар Ҳамоиши нахустини «Осиёи Марказӣ ва Италия» иштирок ва суханронӣ намуданд
-
29.05.2025 11:19
271
Рустами Эмомалӣ бо Раиси Шурои Федератсияи Маҷлиси Федералии Русия Валентина Матвиенко мулоқот намуданд
-
07.05.2025 23:59
442
«Ситораи Исмат-достони фоҷиавӣ-қаҳрамонӣ!»
-
05.05.2025 12:47
549
9-уми май рӯзи Ғалаба бар фашизм ва ёде аз қаҳрамонони Ҷанги Бузурги Ватанӣ
-
04.05.2025 14:32
425
Саҳми фиристодагони Тоҷикистон дар таъмини ғалаба дар Ҷанги Бузурги Ватанӣ (1941-1945)
-
23.06.2025 14:53
88
Иштироки ҳайати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар 28-умин Форуми байналмилалии иқтисодии Санкт-Петербург
-
17.06.2025 19:39
154
Тоҷикистон ба ҷалби сармояи хориҷӣ таваҷҷӯҳи бештар зоҳир мекунад
-
09.06.2025 13:07
162
Мулоқот бо намояндагони Бонки Олмонии рушд (KfW)
-
14.10.2024 18:41
925
Дар Чин Саммити 6-уми ҷаҳонии воситаҳои ахбори омма доир гардид
-
06.05.2022 10:43
1643
Ҷанг ҳамчун таблиғоти бардурӯғ хизмат мекунад
-
02.09.2019 18:47
3328
Султони Ҳамад: «Дунёи рӯзноманигор ҳазор дунё дорад»
-
25.06.2025 11:31
64
Харитаи роҳи ҳадафи 7-уми Рушди Устувор барои Тоҷикистон расман ифтитоҳ гардид
-
23.06.2025 14:51
81
Дурнамои рушди энергетикаи барқароршаванда: Душанбе мизбони конфронси байналмилалӣ
-
16.06.2025 22:49
125
Тренинги омӯзишӣ: Тақвияти дониш ва малака дар самти ҳамкориҳои фаромарзӣ дар соҳаи об
-
20.03.2025 11:59
470
Таҷлили Иди байналмилалии Наврӯз
-
06.01.2025 20:57
722
Китобе пурарзиш дар Лоҳутишиносии форсу тоҷик
-
18.11.2024 22:32
841
Дар Москва рушди ҳамкории муассисаҳои таълимӣ дар соҳаи фарҳангу санъат баррасӣ гардид
-
15.04.2025 11:44
410
Ба таваҷҷуҳи шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон:
-
13.04.2025 00:00
449
Мулоқоти вазир бо роҳбари намояндагии Cозмони байналмилалии муҳоҷират
-
11.04.2025 03:38
422
Мулоқоти вазири меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ҳайати Федератсияи Русия
-
28.02.2025 13:34
696
Паёми шодбошии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба муносибати фарорасии моҳи шарифи Рамазон
-
03.10.2024 20:35
974
Ҳайати Тоҷикистон дар Конференсияи вазирони маорифи давлатҳои аъзои Созмони ҷаҳонии исломӣ иштирок намуд
-
20.04.2023 15:58
1832
Иди Рамазон омаду моҳи Рамазон рафт….
-
07.03.2025 12:44
582
Ид муборак бонувону модарони азиз!
-
07.03.2025 12:19
557
Таҷлили “Рӯзи Модар” дар Вазорати меҳнат...
-
07.03.2022 13:27
1751
«ИДИ МОДАРОН МУБОРАК!»
-
03.09.2021 08:38
2065
АҲМАДШОҲИ МАСЪУД - РОДМАРДИ ҶАНГҲОИ РОСТИН - I
-
25.06.2021 21:45
2280
«ФАРҲАНГИ СУЛҲУ ВАҲДАТ»
-
27.06.2019 05:52
2962
Муборак, ҳамватан, паймони ваҳдат!
-
19.04.2025 15:59
470
Сиёсати ҷавонони Тоҷикистон: стратегия барои оянда
-
07.04.2025 11:03
424
Байни Кумитаҳои миллии олимпии Тоҷикистон ва Эрон Ёддошти тафоҳуми хамкорӣ ба имзо расид
-
03.10.2024 20:24
905
Варзишгари тоҷик Муҳидин Асадуллоев сазовори медали биринҷӣ гардид
-
10.08.2019 09:45
3023
Баъди 15 соли даргузашти Убайд Раҷаб
-
27.07.2014 13:33
3468
Пурсишеву посухе: Халифаҳоро метавон муфассири Қуръон номид ё не?
-
25.07.2014 12:34
3449
Хунрезӣ дар Фаластин ва хомӯшии оҷизонаи мо
-
18.12.2024 16:30
612
Маҷмааи Умумии СММ қатъномаи Русияро барои мубориза бо ситоиши фашизм қабул кард
-
21.11.2024 23:53
638
Русия ва Афғонистон ҳамкориҳои бисёрҷонибаро инкишоф медиҳанд
-
31.10.2024 18:42
581
ИМА самти низоъро боло мебарад: Оё ҷанги сеюми ҷаҳон моро интизор аст?