ҲУШДОРИ ӮЗБАКИСТОН АЗ "ХАТАРОТИ" НЕРӮГОҲҲО
Владимир Норов, вазири хориҷаи Ӯзбакистон, зимни суханронӣ дар ҷаласаи вазирони хориҷаи аъзои Созмони Амният ва Ҳамкории Урупо (САҲУ) дар Отин (Афина) аз хатароти зистмуҳитии нерӯгоҳҳои бузурги обӣ дар Осиёи Миёна ҳушдор додааст.
Дар матни суханронии вай, ки дар сойти Вазорати хориҷаи Ӯзбакистон мунташир шуда, аз эҳтимоли хароб шудани нерӯгоҳҳои обии мавҷуд дар Тоҷикистону Қирғизистон ва паёмадҳои зистмуҳитии он дар саросари минтақа ибрози нигаронӣ шудааст. Оқои Норов дар ин суханронӣ, ки рӯзи чаҳоршанбеи 2 декабр дар ҷаласаи вазирони хориҷаи САҲУ эрод кард, ҳамчунин талошҳои кишварҳои минтақа, яъне Тоҷикистону Қирғизистон, барои сохтмони ду нерӯгоҳи бузурги Роғун ва Қамбарато ва ҷалби сармоя ба ин тарҳҳоро нигаронкунанда хондааст.
Вай аз ҷумла мегӯяд: "Дар ҳоли ҳозир талошҳои ҷиддие барои тағйири афкори умумӣ ва ҷалби сармояи ҳангуфт барои сохтмони ду нерӯгоҳи бузург - Роғун дар Омударё ва Камбарато дар Сирдарё, анҷом мешавад. Аммо аз коҳиши ҳамасолаи ҳаҷми яхчолҳо дар кӯҳсори Помир ва Тиёншон, манобеъи аслии ин ду рӯдхонаи бузург, сарфи назар мешавад. Ҳамчунин, паёмадҳои эҳтимолии сонеҳа дар ин таъсисот ба назар гирифта нашудааст, ҳарчанд дар ин маҳаллот мизони зилзила 9-10 дараҷаи Риштерро ташкил медиҳад."
Вазири хориҷаи Ӯзбакистон гуфт ба ин далел кишвари ӯ дар оянда низ исрор хоҳад кард, ки тарҳҳои бунёди ин нерӯгоҳҳо "танҳо пас аз арзёбии коршиносони байналмилалӣ таҳти васояти СММ ба иҷро дароянд, то мутмаин бошем, ки ин тарҳҳо ҳеч гуна паёмади мусибатборе нахоҳанд дошт." Оқои Норов ҳамчунин бо ишора ба сонеҳае, ки чанде пеш дар нерӯгоҳи Саяно-Шушенск дар Русия рух дод, гуфт, ки кишвараш мехоҳад мавзӯъи бозрасии вазъи эмании бузургтарин нерӯгоҳҳои мавҷуд дар Осиёи Миёна, ки дар замони Шӯравӣ сохта шуда буданд, ҳарчи сареътар ҳалли худро ёбад.
Давлати Ӯзбакистон дар гузашта низ ҳамвора бо бунёди нерӯгоҳҳои бузурги Роғун ва Камбарато дар Тоҷикистону Қирғизистон ибрози мухолифат кардааст. Тошканд бар ин бовар аст, ки бунёди ин нерӯгоҳҳо бар вазъи муҳити зист ва арсаи кишоварзии минтақа асароте бар ҷой хоҳад гузошт. Мазореъи густардаи панба дар даштҳои фарохи Ӯзбакистон умдатан аз оби рӯдхонаҳои Омударё ва Сирдарё сероб мешаванд ва ин кишвар нигарон аст, ки ду кишвари болооб, яъне Тоҷикистону Қирғизистон, бо бунёди обанборҳои бузург манобеъи оби минтақаро таҳти кунтрули худ хоҳанд гирифт.
Вале мақомоти тоҷику қирғиз ин иддаъоро ҳамвора рад мекунанд ва аз ҷумла раиси ҷумҳурии Тоҷикистон борҳо эълом кардааст, ки ба ҳангоми бунёди нерӯгоҳи Роғун манофеъи кишварҳои ҳамсояро низ дар назар хоҳад гирифт. Оқои Раҳмон аз ҷумла гуфта буд, ки бунёди нерӯгоҳи Роғун ба суди ҳамаи кишварҳои минтақа, аз ҷумла Ӯзбакистон аст. Ҳушдори вазири хориҷаи Ӯзбакистон аз хатароти эҳтимолии тарҳҳои бузурги энержии обӣ дар ҷаласаи САҲУ дар ҳолест, ки корҳои сохтмонӣ дар нерӯгоҳи Роғун, дар ҷанубу шарқи Тоҷикистон, идома дорад.
Давлати Тоҷикистон пас аз чанд соли талошҳои нофарҷом барои ҷалби сармояи хориҷӣ ба ин тарҳ, худ ба танҳоӣ ба бунёди ин нерӯгоҳ камар баста ва аз буҷети давлат маболиғе барои он ихтисос додааст. Гузашта аз ин, ду рӯз пеш Президент Раҳмон зимни як суханронӣ аз мардуми Тоҷикистон хост, ки саҳмияҳои нерӯгоҳи Роғунро ба маблағи "на камтар аз 3000 сомонӣ" харидорӣ кунанд.
Дар ҳоле ки Ӯзбакистон сохтмони нерӯгоҳҳои бузург дар Тоҷикистону Қирғизистонро барои вазъи муҳити зисти минтақа зиёнбор медонад, мақомоти тоҷик обёрии заминҳои васеъ дар ин кишвари ҳамсояро сабабгори аслии хушк шудани дарёчаи Орол мехонанд. Ҳамрохон Зарифӣ, вазири хориҷаи Тоҷикистон, дар суханронии худ дар ҷаласаи вазирони хориҷаи кишварҳои узви САҲУ дар Отин аз ҷумла гуфт:
"Истифодаи ғайримуассир ва нобихрадонаи манобеъи об дар нимаи дувуми қарни 20, рушди заминдорӣ бидуни таваҷҷуҳ ба масоили муҳити зист мӯҷиб шуд, ки дарёчаи Орол батадриҷ бихушкад. Обёрии густардаи заминҳо дар кишварҳои поёноб ва нодида гирифтани қонунҳои табиъат сабабгори ин фоҷеъаи ҷаҳонӣ шуд, ки мо имрӯз натоиҷи ғамангези онро мебинем."
Оқои Зарифӣ ҳамчунин таъкид кард, ки ҳарчанд Тоҷикистон бо 527 милёрд килувот соъат ҳаштумин кишвари дорои захоири бузурги энержии обӣ дар ҷаҳон маҳсуб мешавад, вале дар тӯли ҳаждаҳ соли гузашта танҳо аз панҷ дарсади ин захоир истифода карда ва мекунад. Бо таваҷҷуҳ ба паёмадҳои буҳрони энержии солҳои ахир, оқои Зарифӣ иқдоми Тоҷикистон барои тавсеъаи арсаи энержии обӣ дар ин кишварро коре одилона ва қобили тавҷеҳ арзёбӣ кардааст.
Оқои Зарифӣ афзуд: "Мо мутмаинем, ки рушди ояндаи зарфиятҳои энержии Тоҷикистон, ки аз ниёзҳои воқеъии минтақа се баробар бештар аст, имкон медиҳад, ки на танҳо ниёзмандиҳои рӯзафзуни кишварҳои ҳамсоя ба энержии арзон ва аз нигоҳи зистмуҳитӣ тоза бароварда шавад, балки имконоти заминҳои обёришуда дар кишварҳои поёноб низ ба таври қобили мулоҳизае афзоиш ёбад."
Ба ин тартиб, Тоҷикистон орзӯ дорад, ки бо бунёди нерӯгоҳи Роғун ба як тавлидгар ва фурӯшандаи аслии энержии обӣ дар минтақа табдил шавад ва барои энержии худ муштариёне ҳам пайдо кардааст. Дар канори мардуми Тоҷикистон, ки ҳамасола аз камбуди барқ ва сармозадагӣ ранҷ мебаранд, Афғонистони ҷангзада ва Покистон бо ҷамъияти афзояндаи худ ташнаи ин энержӣ ҳастанд. Ҳамакнун ба назар мерасад, ки бо бештар шудани аташи энержӣ ва иштиҳои касби даромад аз он ихтилофот миёни кишварҳои минтақа низ рӯз ба рӯз доғтар мешавад.
Би-Би-Си
-
22.06.2025 14:51
111
Конфронси байналмилалӣ «Осиёи Марказӣ - меҳвари СҲШ»
-
09.06.2025 13:12
233
Иштирок дар чорабинии сатҳи баланд бахшида ба оғози Даҳсолаи байналмилалии амал оид ба илмҳои яхшиносӣ (криосферӣ), солҳои 2025-2034
-
01.06.2025 19:19
237
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон дар Ҳамоиши нахустини «Осиёи Марказӣ ва Италия» иштирок ва суханронӣ намуданд
-
07.05.2025 23:59
464
«Ситораи Исмат-достони фоҷиавӣ-қаҳрамонӣ!»
-
05.05.2025 12:47
567
9-уми май рӯзи Ғалаба бар фашизм ва ёде аз қаҳрамонони Ҷанги Бузурги Ватанӣ
-
04.05.2025 14:32
455
Саҳми фиристодагони Тоҷикистон дар таъмини ғалаба дар Ҷанги Бузурги Ватанӣ (1941-1945)
-
23.06.2025 14:53
111
Иштироки ҳайати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар 28-умин Форуми байналмилалии иқтисодии Санкт-Петербург
-
17.06.2025 19:39
178
Тоҷикистон ба ҷалби сармояи хориҷӣ таваҷҷӯҳи бештар зоҳир мекунад
-
09.06.2025 13:07
185
Мулоқот бо намояндагони Бонки Олмонии рушд (KfW)
-
14.10.2024 18:41
953
Дар Чин Саммити 6-уми ҷаҳонии воситаҳои ахбори омма доир гардид
-
06.05.2022 10:43
1658
Ҷанг ҳамчун таблиғоти бардурӯғ хизмат мекунад
-
02.09.2019 18:47
3350
Султони Ҳамад: «Дунёи рӯзноманигор ҳазор дунё дорад»
-
25.06.2025 11:31
90
Харитаи роҳи ҳадафи 7-уми Рушди Устувор барои Тоҷикистон расман ифтитоҳ гардид
-
23.06.2025 14:51
106
Дурнамои рушди энергетикаи барқароршаванда: Душанбе мизбони конфронси байналмилалӣ
-
16.06.2025 22:49
147
Тренинги омӯзишӣ: Тақвияти дониш ва малака дар самти ҳамкориҳои фаромарзӣ дар соҳаи об
-
20.03.2025 11:59
489
Таҷлили Иди байналмилалии Наврӯз
-
06.01.2025 20:57
735
Китобе пурарзиш дар Лоҳутишиносии форсу тоҷик
-
18.11.2024 22:32
857
Дар Москва рушди ҳамкории муассисаҳои таълимӣ дар соҳаи фарҳангу санъат баррасӣ гардид
-
15.04.2025 11:44
434
Ба таваҷҷуҳи шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон:
-
13.04.2025 00:00
470
Мулоқоти вазир бо роҳбари намояндагии Cозмони байналмилалии муҳоҷират
-
11.04.2025 03:38
441
Мулоқоти вазири меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ҳайати Федератсияи Русия
-
28.02.2025 13:34
718
Паёми шодбошии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба муносибати фарорасии моҳи шарифи Рамазон
-
03.10.2024 20:35
991
Ҳайати Тоҷикистон дар Конференсияи вазирони маорифи давлатҳои аъзои Созмони ҷаҳонии исломӣ иштирок намуд
-
20.04.2023 15:58
1854
Иди Рамазон омаду моҳи Рамазон рафт….
-
07.03.2025 12:44
598
Ид муборак бонувону модарони азиз!
-
07.03.2025 12:19
580
Таҷлили “Рӯзи Модар” дар Вазорати меҳнат...
-
07.03.2022 13:27
1770
«ИДИ МОДАРОН МУБОРАК!»
-
19.09.2021 19:28
2091
АҲМАДШОҲИ МАСЪУД - РОДМАРДИ ҶАНГҲОИ РОСТИН - II
-
03.09.2021 08:38
2082
АҲМАДШОҲИ МАСЪУД - РОДМАРДИ ҶАНГҲОИ РОСТИН - I
-
25.06.2021 21:45
2298
«ФАРҲАНГИ СУЛҲУ ВАҲДАТ»
-
19.04.2025 15:59
492
Сиёсати ҷавонони Тоҷикистон: стратегия барои оянда
-
07.04.2025 11:03
441
Байни Кумитаҳои миллии олимпии Тоҷикистон ва Эрон Ёддошти тафоҳуми хамкорӣ ба имзо расид
-
03.10.2024 20:24
920
Варзишгари тоҷик Муҳидин Асадуллоев сазовори медали биринҷӣ гардид
-
10.08.2019 09:45
3045
Баъди 15 соли даргузашти Убайд Раҷаб
-
27.07.2014 13:33
3485
Пурсишеву посухе: Халифаҳоро метавон муфассири Қуръон номид ё не?
-
25.07.2014 12:34
3466
Хунрезӣ дар Фаластин ва хомӯшии оҷизонаи мо
-
18.12.2024 16:30
629
Маҷмааи Умумии СММ қатъномаи Русияро барои мубориза бо ситоиши фашизм қабул кард
-
21.11.2024 23:53
656
Русия ва Афғонистон ҳамкориҳои бисёрҷонибаро инкишоф медиҳанд
-
31.10.2024 18:42
600
ИМА самти низоъро боло мебарад: Оё ҷанги сеюми ҷаҳон моро интизор аст?