Русия ва Афғонистон ҳамкориҳои бисёрҷонибаро инкишоф медиҳанд
Муносибатҳои Русия ва Афғонистон дар пасманзари тағйироти минтақавӣ дар ҳолати рушди босуръат қарор доранд. Афғонистон як кишвари дорои самти рушди босуръат тағйирёбанда буда, бинобар мавқеъи ҷуғрофӣ ва аҳамияти стратегии худ ҳамеша таваҷҷӯҳи давлатҳои бузургро ба худ ҷалб мекунад. То ба наздикӣ ИМА дар Афғонистон мавқеи мустаҳкамро ишғол мекард, аммо ҳоло ҷои онро Русия ва Чин бо лоиҳаҳои худ иваз мекунанд.
Аз рӯйдодҳои ахир баръало маълум мешавад, ки Москав барои густариши равобит бо ҳукумати кунунии Афғонистон фаъолона талош меварзад, зеро манофеи маъруфи стратегии он ба эътидол овардани вазъ дар минтақа ва рафъи хатари террористӣ мебошад. Ва яке аз қадамҳои калидии Русия барои рушди равобит тасмими раҳбарияти ин кишвар дар бораи хориҷ кардани Толибон аз феҳристи созмонҳои террористӣ буд.
Дар бораи тағйири мақоми Толибон дар моҳи октябри соли 2024 раиси Хадамоти федеролии амнияти Русия Александр Бортников низ қайд кард, ки ба ин ҳамкорӣ дар мубориза бо ҷиноҳи афғонии ДОИШ - Вилояти Хуросон (созмони террорист дар Тоҷикистон эътироф шудааст) мусоидат кардааст, ки дар соҳаи амният ва муносибатҳои дуҷониба тағйироти ҷиддӣ нишон медиҳад.
Ҷузъи дигари муҳими рушди равобити Русияву Афғонистон кӯмакҳои башардӯстона аст, ки дар тӯли солҳои ахир аз ҷониби Москав пайваста ироа мешавад. Дар моҳи октябри соли 2024 дар ҷаласаи формати машваратҳои Москав оид ба Афғонистон, вазири корҳои хориҷии Русия Сергей Лавров таъкид карда буд: «Вазъи иҷтимоию иқтисодии Афғонистон хеле вазнин боқӣ мемонад: тибқи маълумоти СММ, беш аз 23 миллион нафар ба кӯмакҳои башардӯстона ниёз доранд, ки 12 миллион нафари онҳо ноболиғон мебошанд. Мо аз зарурати зиёд кардани ҳаҷми кӯмакҳои башардӯстонаи байналмиллалӣ ба мардуми афғон мебароем ва ин кӯмак набояд сиёсӣ гардад”. Ин аз бархӯрди ҷиддии Русия ба чолишҳои башардӯстона дар минтақа ва хоҳиши Москав барои пуштибонӣ аз ҳукумати феълии Афғонистон шаҳодат медиҳад.
Дар ҳамин ҳол, равобити тиҷории Русия ва Афғонистон давраи афзоиши қобили мулоҳизаро аз сар мегузаронад. Раиси Маркази тиҷоратии Русия дар Афғонистон Рустам Ҳабибуллин дар моҳи августи соли 2024 эълом дошт, ки то соли 2025 гардиши молро ба се миллиард доллар расонад. Ин талош фаъолшавии соҳаҳои энергетика, истихроҷи маъданҳои фоиданок ва кишоварзиро дар назар дорад.
Бо вуҷуди ин ҳама мушкилот, суханони тарафҳо дар бораи зарурати фаъолсозии ҳамкории иқтисодӣ бекор намемонанд. Масалан, тавре ки хабаргузории Афғонистон RTA Dari News хабар медиҳад, ҳафтаи ҷорӣ дар Кобул нахустин мулоқоти кории гурӯҳи тамос оид ба ҳамкории иқтисодӣ баргузор шуд, ки дар он лоиҳаҳои Русия дар соҳаҳои сохтмон, инфрасохтори нақлиётӣ ва энергетика баррасӣ шуданд. Аз ҷониби Афғонистон муовини аввали сарвазир оид ба масъалаҳои иқтисодӣ Абдулғанӣ Бародар, яке аз раҳбарони барҷастаи ҷунбиши Толибон, ки аз сатҳи баланди иштирок дар ин раванд шаҳодат медиҳад, намояндагӣ кард. Ҷониби Русияро дар ин нишаст тоҷирони бузурге намояндагӣ карданд, ки дар иҷрои тарҳҳои мушобеҳ таҷриба доранд ва барои сармоягузорӣ дар Афғонистон омодаанд.
Мушаххас аст, ки Русия барои ба роҳ мондани муколамаи ошкоро ва эҳтиромона бо Афғонистон саъй мекунад ва равобити худро дар бисёр бахшҳо афзоиш медиҳад. Ин як иқдоми ҷолиб аз ҷониби Москав аст, зеро мавқеи Русия дар мавриди эҳтироми ҳуқуқи ақаллиятҳои миллӣ дар Афғонистон, ки аксарияташон тоҷикон ҳастанд, низ маълум аст. Мумкин аст, ки чунин иқдомоти ду кишвар ба рушду суботи тамоми минтақа таъсири мусбат дошта, Толибон дар масоили байни миллатҳо ба таври дипломатӣ мавзеъгирии нармтареро ишғол кунанд, ки ин ҳам ба оғози муколама бо кишварҳои дигар аз ҷумла бо Тоҷикистон мусоидат мекунад.
