АҶАЛА ВА ШИТОБ ДАР АДОИ НАМОЗИ ТАРОВЕҲ

Аз силсилаи посухҳои Юсуф Қарзовӣ

Суол: Ҳукми сареъ ва бошитоб хондани намози таровеҳ чист?

Ҷавоб: Дар Саҳеҳи Бухорӣ ва Саҳеҳи Муслим аз Паёмбари Худо (с) ривоят шудааст, ки мефармояд: «Ман қома рамазана имонан ва иҳтисобан ғуфира лаҳу мо тақаддама мин занбиҳӣ» (Ҳар кас шабҳои рамазонро аз рӯи  имону ихлос ба намоз бигузаронад, ҳама гуноҳони гузаштааш омурзида мешавад).

Рӯзаи моҳи рамазон аз ҷониби Худованди мутаъол ташреъ ва қиёму шабзиндадории шабҳои моҳи рамазон аз ҷониби Паёмбари Худо (с) суфориш шудааст ва он ҳазрат шабзиндадорӣ дар  моҳи рамазонро сабаби пок шудани гуноҳону хатоҳо эълон фармудааст, вале бояд донист «қиёми лайл» ва шабзиндадорӣ танҳо дар сурате боъиси омурзиши гуноҳон ва пок шудан аз палидиҳо мегардад, ки инсони мусалмон онро бо шурут ва аркону одоб ва ҳудуде, ки дорад ба таври комил анҷом диҳад. Чунонки медонем.

Бо итминон ва таъаннӣ хондани сураи фотиҳатул  китоб ва бо итминон анҷом додани рукӯъҳо ва саҷдаҳо яке аз аркони намоз аст, зеро Паёмбар (с) ҳангоме, ки медид шахсе намозашро дуруст адо наменамояд ва барои мисол риъояти итминонро дар намоз наменамуд, ба ӯ мефармуд: «Ирҷиъ, фасаллӣ фаиннака лам тусаллӣ» (Бозгард, ва дубора намоз бихон, зеро, ки ту ҳанӯз намоз нахондаӣ!) онгоҳ ба вай таълим медод, ки намози мақбул чӣ гуна аст, мефармуд:

«Иркаъ ҳатто татмаинна рокиъан ва иътадил ҳатто татмаинна қоиман васҷуд ҳатто татмаинна соҷидан ваҷлис байнас саҷдатайни ҳатто татмаинна ҷолисан ва ҳоказо» (ба рукӯъ бирав то аз ҳаракат боз истӣ ва аз рукӯъ бархез то ин ки истода аз ҳаракат ором гирӣ ва саҷда кун то ин ки дар саҷда аз ҳаракат боз истӣ ва дар миёни ду саҷда биншин то аз ҳаракат боз монӣ ва ҳамин тавр…), {Бухорӣ ва Муслим ва асҳоби Сунан, аз Абӯҳурайра}.

Дар тамомии ин аркон «тмаънина» шарти лозими намоз мебошад. Донишмандон ва уламо дар ҳадду ҳудуди ин «тмаънина» машрут ва лозим ихтилофи назар доранд. Баъзе камтарин ҳадди онро ба андозаи якбор тасбеҳ гуфтан масалан «Субҳонараббиялаъло» донистаанд. Ва баъзеи дигар монанди Шайхулислом Ибни Таймия шарт кардаанд, ки миқдори «тмаънина» дар рукӯъ ва саҷда лозим аст ба андозаи се бор тасбеҳ гуфтан бошад, ба далели ин ки дар ҳадис бор тасбеҳ омадааст ва ин камтарин ҳадди «тмаънина» аст. Бинобар ин, лозим аст, ки инсон дар аркони намоз ба андозаи се бор тасбеҳ гуфтан макс (биистад) намояд. Худованди мутаъол мефармояд: «Қад афлаҳал мӯъминунал лазина ҳум фи салотиҳим хошиъун» (мӯъминони растагор касоне ҳастанд, ки намозро мегузоранд ва дар намоз хошеъ ва фурӯтананд), {Мӯъминун, ояҳои 1-2}.

Таҳияи Амруллоҳи Низом, «Рӯзгор»