ХӮРДАНИ САҲАРӢ ҲАНГОМИ АЗОНИ СУБҲ

Аз силсилаи посухҳои Юсуфи Қарзовӣ

Суол: Ҳар гоҳ инсон бидуни ихтиёр монанди ин ки ба хоб рафта бошад, саҳарӣ хӯрданаш ба таъхир уфтад ва ба ҳангоми шунидани азони субҳ, ҳамчунон ба хӯрдани саҳарӣ машғул бошад, оё лозим аст, ки бо шунидани азони субҳ фавран аз хӯрдану ошомидан даст бикашад, ё ин ки то поёни азон метавонад ба хӯрдану ошомидан идома бидиҳад?

Ҷавоб: агар инсон ба таври қатъ бидонад, ки азони субҳ, бар ҳасби тақвими маҳаллӣ шаҳре, ки дар он ҷо рӯза мегирад, дар мавъиди муқаррар гуфта мешавад, воҷиб аст, ки ҳангоми шунидани азон, билофосила аз хӯрдану нӯшидан иҷтиноб варзад ва ҳатто агар дар даҳонаш ғизое бошад, бояд онро берун андозад, то рӯзааш саҳеҳ бошад. Аммо агар бидонад, ки азон чанд дақиқа қабл аз тулӯъи фаҷр гуфта мешавад, ё дасти кам дар бораи соат ва вақти азон дар шакку тардид бошад, метавонад то замоне, ки аз тулӯъи фаҷр яқин пайдо накарда аст, бихӯраду биошомад. Имрӯза ташхиси қатъии замони тулӯъи фаҷр, бо вуҷуди ҷадвали соатҳои дақиқи ифтору саҳар, ки ҳеч хонае аз он холӣ нест, бисёр осон мебошад.

Марде ба Ибни Аббос (р) гуфт: ман ҳангоми хӯрдани саҳарӣ, ҳар гоҳ ба шакку тардид меуфтам, имсок (қатъ) менамоям. Ибни Аббос гуфт: замоне, ки шакки ту ба яқин табдил нашудааст, бихӯр ва биошом. Имом Аҳмад гуфтааст: инсон то замоне, ки ба яқин надонад, ки фаҷр тулӯъ кардааст, метавонад ба хӯрдану ошомидан идома бидиҳад.

Нававӣ мегӯяд: Шогиридони Имом Шофеъӣ иттифоқи назар доранд бар инки инсоне, ки нисбат ба тулӯъи фаҷр дар шакку тардид бошад, метавонад бихӯрад, ба хотири ин ки Худованди мутаъол хӯрдану ошомиданро дар шаб то интиҳои он яъне, то замони тулӯъи фаҷр, мубоҳ донистааст ва касе, ки дар шакку тардид бошад тулӯъи фаҷр барои ӯ қатъӣ нашудааст. Худованди мутаъол мефармояд: «Фал она бошируҳунна вабтағу мо катабал Лоҳу лакум ва кулу вашрабу ҳатто ятабайяна лакумулхайтул абязу минал хайти асвади минал фаҷр» (Пас ҳам акнун[дар шабҳои моҳи рамазон метавонед] бо ҳамсаронатон ҳамхобӣ кунед ва он чиро Худо барои шумо муқаррар дошта талаб кунед ва бихӯреду биошомед то риштаи сапеди бомдод аз риштаи сиёҳи шаб бар шумо намудор шавад), {Бақара, ояи 187}.

Аз ин ҷо барои мо равшан мешавад, ки имсок (худдорӣ) аз хӯрдану ошомидан, муддате қабл аз азони субҳ барои ҳамеша, фоқиди далел аз Қуръону Суннат мебошад, ва навъе ифрот дар дин башумор меояд ва бо мустаҳабб будани таъхири саҳарӣ, ки суннати Паёмбар аст, мунофот дорад. Вал Лоҳу аълам.

Таҳияи Амруллоҳи Низом, «Рӯзгор»