РАҲМОН НАБИЕВ 80 - СОЛА ШУД

Рахмон Набиев Имрӯз, 5-уми октябр, ба рӯзи таваллуди нахустин президенти ба таври умумихалқӣ интихобшудаи Ҷумҳурии Тоҷикистони соҳибистиқлол Раҳмон Набиев 80 сол пур шуд. Раҳмон Набиев 5-уми октябри соли 1930 дар деҳаи Шайхбурҳони ноҳияи Хуҷанд, ки феълан ноҳияи Ғафуров номида мешавад ва марбути вилояти Суғд аст, дар оилаи деҳқон чашм ба дунёи ҳастӣ кушодааст. Раҳмон Набиев фаъолияти меҳнатии худро соли 1946 ба ҳайси муҳосиб дар колхоз шурӯъ кардааст. Ҳамон сол ӯ ба техникуми хоҷагии қишлоқи Ленинобод (Хуҷанд) дохил гардида, баъди хатми он соли 1949 ба Институти ирригатсия ва механизатсияи хоҷагии қишлоқи шаҳри Тошканд қабул мешавад. Солҳои 1954-1955 Раҳмон Набиев ба ҳайси сармуҳандиси Стансияи мошинӣ- трактори (МТС)-и ноҳияи Исфисор кор кардааст.

Аз соли 1956 то соли 1960 ӯ аввал сармуҳандис, баъдан директори стансияи тармиму техники (РТС)-и ноҳияи Хуҷанд, сардори сарраёсати вазорати хоҷагии қишлоқ, ҷонишини раиси Иттиҳодияи ҷумҳуриявии «Таджиксельхозтехника» шуда фаъолият кардааст. Аз соли 1961 ӯро ба корҳои ҳизбӣ мегузаронанд. Ӯ ба ҳайси муовини мудири шӯъба ва баъдан мудири шӯъбаи Кумитаи Марказии Ҳизби Коммунисти Тоҷикистон, нозири Бюрои Осиёимиёнагии КМ Ҳизби Коммунисти Иттиҳоди Шӯравӣ низ фаъолият кардааст.

Солҳои 1971-73 вазири хоҷагии қишлоқ, солҳои 1973-1982 раиси Шӯрои Вазирони Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон будааст. Солҳои 1982-1986 Котиби аввали КМ ҲКТ буд. Ӯ инчунин депутати даъватҳои 9-11-уми Шӯрои Олиии Иттиҳоди Шӯравӣ ва соли 1990 депутати Шӯрои Олии ҶТ интихоб мешавад. Сентябри соли 1991 ӯро Раиси ҳамин Шӯрои Олӣ интихоб мекунанд. 24-уми ноябри соли 1991 дар Тоҷикистони соҳибистиқлол аввалин интихоботи президентӣ баргузор мегардад, ки дар он Раҳмон Набиев бо касби 56, дар сади оро ғолиб дониста мешавад. Мухолифонаш ӯро ба тақаллубкорӣ муттаҳам месозанд.

Моҳи майи соли 1992 дар Тоҷикистон ҷанги шаҳрвандӣ шурӯъ мешавад. Ҳодисаҳои сиёсии кишвар аз он шиддат мегиранд, ки дар телевизиони тоҷик барномаеро бо ширкати марҳум Сафаралӣ Кенҷаев доир мекунанд, ки дар он Кенҷаев вазири умури дохила Мамадаёз Навҷувоновро ба содир кардани корҳои ғайриқонунӣ дар вазораташ айбдор мекунад.

Рӯзи дигар тарафдорони генерал дар майдони Шаҳидон ба тазоҳурот баромаданд. Онҳо дар аввал хоҳони узрхоҳии Кенҷаев шуданд, вале баъдан ба ин тазоҳурот дигар қувваҳои сиёсӣ ҳамроҳ шуданд ва талаби истеъфои Кенҷаевро пеш гузоштанд. Чанд муддат пас дар майдони «Озодӣ» мухолифони тазоҳуркунандагони майдони «Шаҳидон» ба гирдиҳамоӣ ҷамъ шуданд. Хулоса, дар миёни созмондиҳандагон ва тарафдорони ҳарду майдон қувваҳое буданд, ки вазъиятро мутташаниҷ месохтанд ва нооромиро мехостанд.

Билохира кор ба ҷое расид, ки дар дасти ширкаткунандагони ин тазоҳуротҳо ба таври қонуниву ғайриқонунӣ силоҳ пайдо шуд. Муродилоҳ Шерализода, сардабири рӯзномаи парламентии «Садои Мардум»-ро, ки 5-уми май аз тири то ба имрӯз фарди номаълум ба ҳалокат расид, аввалин қурбонии ҷанги шаҳрвандӣ дар Тоҷикистон медонанд. Суботу оромӣ аз ин ба баъд дар кишвар барҳам хӯрд. Мухолифини Раҳмон Набиев ӯро маҷбур ба таъсиси Ҳукумати Мусолиҳаи Миллӣ карданд.

Дар бархе аз минтақаҳои Тоҷикистон ин ҳукуматро ғайриқонунӣ дониста, алайҳи он муборизаи мусаллаҳонаро шурӯъ карданд. 7-уми сентябри соли 1992 дар майдони ҳавоии шаҳри Душанбе як гурӯҳи силоҳбадастон Раҳмон Набиевро маҷбур ба додани истеъфо аз мансаби президентӣ мекунад. Раҳмон Набиев баъди ин ҳодиса дар фурӯдгоҳ дигар аланан ба сиёсат барнагашт.

Дар сессияи таърихии 16-уми Шӯрои Олии Тоҷикистон, ки моҳи ноябри соли 1992 дар Хуҷанд баргузор гардид, ӯ дар суханронии худ аз сиёсати пешгирифтаи Раиси тозаинтихоби Шӯрои Олии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон пуштибонӣ кард.

Раҳмон Набиев 11-уми апрели соли 1993 дар хонаи худ, дар Хуҷанд аз дунё чашм мепӯшад. Расман сабаби марги ӯро ҳамлаи қалбӣ эълон карданд. Вале муҳаққиқону коршиносон фарзияҳои дигарро низ пешниҳод мекунанд.

Раҳмон Набиев бешубҳа дар таърихи пурфоҷеаи миллати азияткашидаи тоҷик нақш ва ҷои худро дорад. Солҳо мегузаранду муаррихон дар ин бора шояд бештару беҳтар бигӯянд. Вале мо дар ин рӯзи ёдбуди ӯ ҳамчу як фарди мусалмон, ки эътиқод ба Худову Расул дорад, тибқи фармудаи онҳо амал карда, аз Худованд хоҳони ободии хонаи охирати ӯ мебошем.