ШӮРООБОД: БУЗИ КӮҲИРО БО БУЗИ ХОНАГӢ ТАЗВИҶ КАРДАНД…

Дар ноҳияи Шӯроободи вилояти Хатлон мутахассисони таҳҷоӣ дар натиҷаи дурагакунии бузи маҳаллӣ, яъне хонагӣ  бо бузи ваҳшии бисёр ҳам нодир-пармашох, навъи нави бузеро бв вуҷуд овардаанд, ки хусусиятҳои ҳарду ҳайвонро доро мебошад. Яъне мисли бузи ваҳшӣ бузург асту мисли бузи хонагӣ ором. Аз зарурати чунин ихтироъ муовини раиси ноҳия Шоев қисса кард.

Тайи панҷ соли ахир олимон ва чорвопарварони маҳаллӣ саргарми ин кор буданд. Ба гуфтаи оғои Шоев дурагакунӣ ба хотири маҳфуз нигоҳ доштани насли бузи кӯҳӣ ба роҳ монда шудааст. Ӯ афзуд: «Дар ин панҷ сол саршумори ин  навъи буз ба 20 сар расид. Мо интизор набудем, ки ба чунин натиҷаи хуб мерасем. Бузи ба вуҷуд овардашуда, ки то ҳол ном надорад, ҳам ба бузи хонагӣ монанд аст ва ҳам хусусиятҳои бузи кӯҳиро дорост. Хубии кор дар ҳамин аст, ки вазнаш аз волидайнаш бештар аст. Гӯшташ ҳам болаззат аст. Боз як бартарии кор дар ҳамин аст, ки парваришаш дар шароити кӯҳистони Шӯрообод хело саҳл аст».

Ва аммо чун нек назар афканӣ дар он мавзее, ки ин навъи  бузро ба вуҷуд овардаанд, тӯли чанд соли ахир аз олимон касе фаолият накардааст. Ба иттилои шоҳидон ин буз «ихтироъ»-и чорводорони ғолибан бесаводи худи русто аст. Дар ҳақиқат, тӯли солҳои ахир табиатшиносон аз нобудшавии бузи зебои пармашох сӯҳбат мекарданд.

Ҳасан Амиров сардори Бозрасии ҳифзи муҳити зисти минтақаи Кӯлоб мегӯяд, бузи пармашох нодиртарин вуҳуш дар ҷаҳон маҳсуб мешавад, ки дар Осиёи Миёна танҳо дар мавзеи Дашти Ҷами ноҳияи Шӯрообод дучор меояд.

Як шикорчии мавзеъи Даштиҷам бо исми Муҳаммадуллоҳ мегӯяд: «Солҳои 70-80 мо дар кӯҳистон аз ин намуди буз шикор мекардем, аммо тайи 20 соли ахир мо ба ин намуди ҳайвони ваҳшӣ дучор наомадаем. Дар мавзеъҳои дуртари деҳоти мо чанд адад боқӣ мондааст, ки афғонҳо шикорашон мекунанд. Бузҳои пармашох дар мавзее ба сар мебаранд, ки ҳудуди Тоҷикистон бошанд, ҳам усулан таҳти контроли марзбонони тоҷик нест».

Тибқи иттилои раиси ҳукумат ноҳияи Шӯрообод Амирхон Икромов 35 000 гектар замини ноҳия дар тасарруфи афғонҳои саркаш қарор дорад. Ҷиҳати бероҳа ва касногузар будани ҷангалзорҳои кӯҳистони он мавзеъ ҳимояи он мушкилоти зиёд дорад.

Ҳамакнун дурагакунии ин намуди ваҳуш ба хотири наҷоти он аз нобудшавӣ идома дорад. Аммо суоле бе посух мемонад, ки табдил додани хусусиятҳои табиии ин буз маънии наҷот додани насли онро дошта метавонад? Агар не пас масъулини ҳифзи табиат бояд шитоб кунанд, то ҷиҳати дурагакунӣ насли он батамом аз байн наравад.

Аҳмади Иброҳим, Кӯлоб, барои «Рӯзгор»