Таҳдидҳо, итминонҳо ва огоҳиҳо

Иёлоти Муттаҳида аз дигар кишварҳо даъват мекунад, ки муносибатҳои худро бо Федератсияи Русия дубора баррасӣ кунанд

Пас аз оғози амалиёти низомии Русия дар Украина, ИМА ва кишварҳои ғарбӣ ҳамчун як ҷабҳаи ягонаи таҳримҳо алайҳи Маскав баромад карданд. Ҳадаф аз инзивои Русия аз бозорҳои ҷаҳонӣ тавассути эҷоди муҳосираи иқтисодӣ, молӣ ва тиҷоратӣ аст. Аммо кишварҳое ҳастанд, ки бо вуҷуди маҳдудиятҳои ҷиддӣ ҳамкорӣ бо Маскавро идома медиҳанд. Ин вазъият Вашингтонро ба ташвиш овардааст, ки ошкоро роњбарони Хитой, Њиндустон ва дигар мамлакатњоро ба њамроњ шудан ба роњи зиддирусия даъват мекунад.

На Пекин ва на Деҳлии Нав ба таҳримҳои зидди Русия пайвастаанд ва ҳеҷ гоҳ амалҳои Маскав дар Украинаро ошкоро маҳкум накардаанд. Барои Вашингтон ин як аломати огоҳкунанда аст, зеро сухан дар бораи кишварҳое меравад, ки метавонанд ба Русия дар безараргардонии таъсири маҳдудиятҳои Ғарб кӯмак кунанд. Ба гуфтаи таҳлилгарони мустақил, дар ояндаи наздик Чин ва Ҳинд дар феҳристи бузургтарин иқтисоди ҷаҳон ҷойгузини Амрико хоҳанд шуд. Бо кӯмаки ин қудратҳо, Русия метавонад ҷараёни содиротии худро тағйир диҳад ва даромадҳоро барои пур кардани буҷааш дастгирӣ кунад.

То имрӯз ҷилавгирӣ аз таҳримҳои Маскав як бахши аслии сиёсати хориҷии Вашингтон шудааст. Худи кишвар низ бар асари таҳримҳо хисороти иқтисодӣ дидааст ва аз ин рӯ нисбат ба кишварҳое, ки муносибатҳои худро бо Федератсияи Русияро дубора баррасӣ намекунанд, бетараф буда наметавонад. Вашингтон барои ба худ љалб кардани диќќати дигар бозингарони байналхалќї аз найрангњои гуногуни дипломатї истифода мебарад. Ҳам илтиљо мекунад ва ҳам аз таҳдид истифода мебарад. Масалан, ҳафтаи гузашта вазири молияи ИМА Ҷанет Йеллен ба таври ошкоро изҳор дошт, ки Вашингтон нияти таҳаммули амалҳои дигар кишварҳоро надорад, ки таҳримҳои зидди Русияро сабўк мекунанд.

"Мо дар бораи кишварҳое гап мезанем, ки то ҳол коре намекунанд ва эҳтимолан имкони доро шудани худро тавассути нигоҳ доштани равобит бо Русия мебинанд" гуфт ӯ. Њамчунин Reuters аз суханони Йеллен иқтибос овардааст: "Чунин ҳавасмандкунӣ - кӯтоҳандешона аст".

Яке тасмим мегирад, аммо ҳама пардохт мекунанд

Аксар вақт даъвоҳои ИМА ба Чин нигаронида мешаванд, ки ИМА онро рақиби асосии геополитикии худ мехонад. Ба гуфтаи Кохи Сафед, дар моҳи март зимни сӯҳбати телефонии Байден ва Си Ҷинпин, раҳбари ИМА ба ҳамтои худ гуфтааст, ки ҷониби Чин дар сурати дарёфти кўмаки моддӣ аз Федератсияи Русия ба "мушкилот ва паёмадҳо" дучор хоҳад шуд. Фишори эњтимолии ИМА ба Љумњурии Халќии Хитой мамлакатњои тамоми минтаќаро, ки ба иќтисодиёти њукмрони Хитой хеле вобастаанд, ба ташвиш овардааст.

Вошингтон аз Чин даъват мекунад, ки амалкарди Маскавро маҳкум кунад ва дар иҷрои таҳримҳои зидди Русия, ки Ғарб ҷорӣ кардааст, ҳамроҳ шавад. Тавре Энтони Блинкен, вазири умури хориҷаи Амрико ҳафтаи гузашта гуфта буд, "масъала дар он аст, ки дар канори Иёлоти Муттаҳида будан нест, балки дар он аст, ки дар баробари ростҳо дар муқобили бадӣ бошад. Гап дар он аст, ки принсипҳои бунёдии низоми байналмиллалӣ ҳимоят кунанд". Муносибатҳо ё бесарусомонӣ "Бетартибӣ ё низоъ. Ва дар ниҳоят Чин бояд интихоб кунад".

Љавоби Пекин ба ин гуна изњорот равшан аст. Дар он ҷо таҳримҳои якҷонибаи ИМА алайҳи Русия ғайри қобили қабул дониста мешаванд, зеро дар ниҳоят дигарон маблағи онро хоҳанд пардохт. Илова бар ин, ҷониби Чин бар ин назар аст, ки маҳдудиятҳои ҷорӣ чизе ҷуз роҳи боздоштани Маскав ва Пекин нест.

"Амалҳои ИМА ва НАТО мизони муноқиша байни Федератсияи Русия ва Украинаро ба як нуқтаи муҳим расонданд. Ҷониби ИМА барои коҳиши таниш чораҳои мушаххас наандешидааст, балки баръакс, ба оташ равған мерезад", - гуфт Вазири корњои хориљии Чин Чжао Лицзян.

Бетарафиро нигоҳ доред

Ба ѓайр аз Хитой, Вашингтон аз мавќеи Њиндустон, ки Иёлоти Муттањида онро ба таври анъанавї шарики муœим мешуморанд, низ нигаронанд. Бо вуҷуди афзоиши равобити стратегӣ бо Иёлоти Муттаҳида, Ҳиндустон ба фишори Вашингтон ба Маскав таслим нашудааст.

Субраҳманиам Ҷайшанкар, дипломати аршади Ҳинд, ҳафтаи гузашта гуфт: "Мо ҷонибдори муколама ва дипломатия ҳастем. Мо ҷонибдори хатми фаврии хушунат ҳастем ва омодаем ба ҳар роҳе, ки аз дастамон меояд, кўмак кунем."

Илова бар ин, вай воқеан изҳороти рӯзноманигорро дар бораи воридоти нафти Русия аз Ҳиндустон ва даъватҳои Вашингтон ба Деҳлии Нав барои зиёд накардани ҳаҷми хариди ин маводи сӯхтро рад кард. Вазири корҳои хориҷӣ таъкид кард, ки чунин харидҳо "барои <...> амнияти энергетикии" Ҳиндустон заруранд. Дар ҳамин ҳол, вазир таъкид кард, ки кишвараш дар як моҳ аз Русия камтар нафт мехарад, назар ба Аврупо дар тақрибан ним рӯз.

Таҳлилгарон мегӯянд, Деҳлии Нав омода нест, ки аз муноқишаҳои дохилӣ парешон шавад, зеро он комилан ба худ тамаркуз кардааст, на ба оддитарин чолишҳои амниятӣ. Барои ҳиндуҳо таҳдиди аслӣ баҳсҳои марзӣ бо Покистон ва Чин боқӣ мемонад. Илова бар ин, Владимир Путин, раисиҷумҳури Русия, ҳамагӣ ду моҳ пеш шахсан аз Ҳиндустон дидан карда буд. Дар натиҷаи ин сафар ду тараф созишномаи ҳамкориҳои дифоъии даҳсола ба имзо расиданд.

Мақомоти амрикоӣ мегӯянд, ки онҳо бо ҳамтоёни ҳиндии худ дар музокироти сатҳи баланд дар бораи Украина ширкат доранд, то "муҳимияти вокуниши дастаҷамъона"-ро баён кунанд.

Доналд Лу, ёвари вазири хориҷаи Амрико дар умури Осиёи Ҷанубӣ ва Марказӣ дар моҳи марти соли ҷорӣ гуфт: "Иҷозат диҳед бигӯям, ки мо ҳама талош кардем, ки Ҳиндро ба мавқеъи рӯшан ва зидди Русия водор созем. Мо ҳар рӯз кор мекунем. Барои наздик кардани мавқеъҳои мо ба шарикони ҳиндустонӣ". Лу инчунин умедвор аст, ки "Ҳиндустон мефаҳмад, ки вақти он расидааст, ки худро аз Русия дур кунад".

Аввали ҳафтаи гузашта президенти Байден ва сарвазири Ҳиндустон Нарендра Моди як гуфтугӯи телефонӣ анҷом дода, дар он қайд карданд, ки онҳо “ба истиқлолият ва тамомияти арзии ҳама кишварҳои минтақаи Ҳинду Уқёнуси Ором ва берун аз он” эҳтиром мегузоранд. Вай ҳамчунин "таъсири бесуботии" рӯйдодҳои Украинаро бо "таваҷҷуҳи хоса ба таъмини ҷаҳонии ғизо" баррасӣ кард.

Талаб кардан, таҳдид кардан, бовар кунондан

Бо вуҷуди ҳама талошҳои ИМА барои тела додани Русия ба бунбасти иқтисодӣ, молӣ ва тиҷоратӣ, на танҳо бозигарони умдае чун Чин ва Ҳиндустон таҳримҳои зидди Маскавро рад мекунанд, балки кишварҳои хурдтар низ мехоҳанд, ки роҳи сиёсии худро нигоҳ доранд.

Ин бешубња Вашингтонро ба ташвиш меорад, ки шарикони худро «кашад» ва ба онњо хотиррасон кунад, ки онњо бояд бо «љараёни асосии сиёсии» љањонї њамфикр шаванд.

"Мо мехоҳем, ки ҳарчи бештари кишварҳо ба мо бипайванданд. Мо аз Исроил даъват мекунем, ки ҳамин корро кунад" гуфт Виктория Нуланд, вазири хориҷаи Амрико дар моҳи март ва қайд кард, ки давлати яҳудӣ набояд "як чораи охирин" шавад.

Худи Исроил гуфтааст, ки кишваре нахоҳад шуд, ки ба Русия имкони канорагирӣ аз таҳримҳои Амрикоро медиҳад. Дар ин бора вазири умури хориҷии Исроил Яир Лапид дар саҳифаи Twitter-и худ навишт.

Вай гуфт: "Исроил василаи канорагирӣ аз таҳримҳои зидди Русия аз ҷониби ИМА ва дигар кишварҳои ғарбӣ нахоҳад буд".

Дар авоили апрел рӯзномаи туркии "Сабоҳ" навишт, ки мақомоти Туркия бояд ба шарикони амрикоии худ ба таври муфассал шарҳ диҳанд, ки чаро Анќара алайҳи Маскав таҳрим ҷорӣ намекунад. Туркия борҳо изҳор доштааст, ки ният надорад ба Федератсияи Русия маҳдудият ҷорӣ кунад, то ба иқтисодиёташ зарар нарасонад.

Ба хотири густариши эътилофи таҳримҳои зидди Русия ҳафтаи гузашта котиби давлатии ИМА Энтони Блинкен ҳатто маҷбур шуд, ки аз валиаҳди Абу-Даби Муҳаммад бин Зоид барои вокуниши сусти амрикоиҳо ба таҷовузи Ҳусиҳо ба АМА дар моҳи январ узр пурсад. Ба гуфтаи манобеъи "Axius2, вазири хориҷа ин иқдомро барои таъсир гузоштан ба мавзеъгирии Амороти Муттаҳидаи Араб нисбат ба Русия гирифтааст. Қаблан Амороти Муттаҳидаи Араб аз раъйдиҳӣ дар Шӯрои Амнияти СММ барои баргузории иҷлосияи ғайринавбатии Маҷмаи Умумии Укройн худдорӣ карда буд.

Илова бар ин, Амороти Муттаҳидаи Араб ва Арабистони Саъудӣ, ду кишвари бузурги тавлидкунандаи нафт, ба даъватҳои Амрико барои коҳиши қимати нафт тавассути афзоиши тавлид посух надодаанд. Ҳарду подшоҳӣ ӯҳдадории худро ба созишномаҳои ОПЕК Плюс, ки Русияро дар бар мегиранд, такрор карданд.

Раванди давомдор

Бо вуҷуди он, ки мақомоти ИМА ошкоро аз он норозианд, ки на ҳама шарикон ва муттаҳидонашон барои ҳимоят аз таҳримҳои зидди Русия баробар омодаанд, Вашингтон мегӯяд, ки онҳо кӯшиш намекунанд касеро ба ин кор маҷбур кунанд. Ҳафтаи гузашта аз мушовири амнияти миллӣ Ҷейк Салливан мустақиман пурсида шуд, ки оё Вашингтон аз он ки Исроил ва Ҳинд то ҳол аз мавқеъи Амрико дар қиболи Русия пуштибонӣ накардаанд, ноумед шуд ё не? Салливан посух дод, ки масъалаи пайвастан ба таҳримҳо як раванди давомдор аст.

Президенти [ИМА] Ҷо Байден дар аввали ин ҳафта бо сарвазир [Нарендра] Моди гуфтугӯ кард. Мо кӯшиш намекунем, ки [чизе] ба сарони кишварҳое оварем, ки аз ҳамроҳ шудан ба [мо] бештар майл надоранд. Ёвари раисиҷумҳур дар посух гуфт: "Ин аст, ки устуворона ба сӯи як тавофуқи бештаре дар мавриди амалҳои Русия ва роҳи дурусти вокуниш ба онҳо ҳаракат кунем."

Дар баробари ин, мегӯянд коршиносон, ҳукумати Амрико дарк мекунад, ки бархе аз шарикон дар ҳолати душвор қарор доранд ва аз онҳо чизи имконнопазирро талаб намекунанд.

"Баъзе аҳзоб шояд дар интиқоди худ аз Русия эҳтиёткор бошанд ё аз қатъи равобити иқтисодӣ бо Маскав сарпечӣ кунанд. Ин ба хусус ба Ҳинду Ветнам дахл дорад, ки вобастагии шадид аз аслиҳаи Русия боқӣ мемонанд", - нақл кард Блумберг, Грег Полинг, сухангӯи Маркази стратегӣ ва омӯзиши байналмилалӣ.

Ба назари ӯ, мисоли Ҳинд ва Туркия метавонад нишон диҳад, ки Вашингтон манфиатҳои дарозмуддати худро дар ҷои аввал мегузорад. Барои амрикоиҳо ҳимоят аз Ҳинд муҳим аст, зеро он як муттаҳиди муҳим дар назорати Чин аст ва мавқеъи геополитикии Туркия ба Вашингтон имкон медиҳад, ки дар Баҳри Сиёҳ шарики қавии низомӣ дошта бошад. Илова бар ин, бисёре аз коршиносон ва васоити ахбори омма дар бораи чӣ гуна маҳдудиятҳое, ки дар Маскав ҷорӣ карда шудаанд, дарки дақиқ надоранд. Албатта, ҳоло танҳо як чиз аниқ аст - на танҳо Русия ва ҳамсояҳои наздиктарини он, балки тамоми иқтисоди ҷаҳонӣ зарар мебинанд.

ТАСС