Чаро ҷаҳони ислом аз таҳримҳои зидди Русия худдорӣ мекунад?
Дар Шарқи Наздик ва Африқои Шимолӣ ва дар маҷмуъ дар ҷаҳони ислом онҳо паёми раисиҷумҳури Русия Владимир Путин ба Маҷлиси федеролиро бодиққат пайгирӣ карданд. Воситаҳои ахбори оммаи бонуфузи минтақа дар бораи суханронии ояндаи сарвари давлати Русия пешакӣ андешаҳои коршиносон ва пешгӯиҳо ҷамъоварӣ карданд.
Тавре Саъд Халаф, номзади илмҳои таърих, рӯзноманигори мисрӣ ва коршиноси масоили арабиву русӣ ба REGNUM гуфтааст, аксари тезисҳои суханронии раисиҷумҳури Русия дар доираҳои коршиносони араб мусбат пазируфта шуданд:
“Афкори умумии араб ба мавқеъҳои Русия, аз ҷумла мавқеъҳое, ки дар суханронии Путин баён шудаанд, ҳам фикр аст. Тавре, ки шумо медонед, дар Шарқ ба нерӯманд эҳтиром гузошта мешавад, аз ин рӯ, агар Русия қудрати худро идома диҳад ва ҳамон тавре, ки иддаъо мекунад, ба ҳадафҳояш бирасанд, ба нуфузаш дар Ховари Миёна таъсири мусбат мерасонад.
Албатта, мушкилоти муайян ба раванди амалиёти низомӣ марбут аст, аммо дар инҷо ҳам дар миёни арабҳо ақидаҳои мухталиф вуҷуд доранд. Аммо ба ҳар ҳол, иқтисоди Русия ҳамоно қавӣ аст ва инро на танҳо изҳороти раисиҷумҳури Русия, балки гузоришҳои сохторҳои бонуфузи байналмилалӣ, аз ҷумла Сандуқи Байналмилалии Пул низ тасдиқ мекунанд.
Ба гуфтаи Халаф, изҳороти раисиҷумҳури Русия дар мавриди таваққуфи ширкати Русия дар Паймони оғози нав низ таваҷҷуҳи кишварҳои арабиро ба худ ҷалб кардааст. Дар Шарқи Наздик умедвор ҳастанд, ки ин гуна кирдорҳо боиси афзудани хавфи ҷанги ядроӣ нахоҳанд шуд.
Ба гуфтаи коршиносон дар доираҳои ҳукуматии минтақаи Ховари Миёна ва Африқои Шимолӣ, ки умдатан матбуоти маҳаллӣ аз онҳо пуштибонӣ мекунад, ИМА ва НАТО тавассути режими Киев алайҳи Русия ҷанги вакилӣ мебаранд.
Ин баҳоҳо ва изҳороти ҷониби Русия комилан мувофиқанд. Ва ин ки Русия бо вуҷуди афзоиши кӯмакҳои низомӣ ба Украина, қасди ақибнишинӣ ва тағйири равишҳояшро надорад, ба обрӯи ин кишвар дар Ховари Миёна таъсири мусбат мерасонад.
Ҷаҳони Ислом ба мавқеъи худ содиқ аст
Афзоиши маводи ҳарбӣ аз ИМА ва кишварҳои НАТО дар пасманзари нокомии Киев ба кӯчаи мусалмонон ва тавассути он ба раҳбарияти давлатҳои мусулмон таъсири мусбат мерасонад.
Таассуроти манфӣ барои Москав, ки Русия қодир нест, бо Украина мубориза барад, тадриҷан баръакс шуд: маҳз тамоми Ғарб дастаҷамъона қодир нест, ки бо Русия мубориза барад.
Ин тағйири кайфият натиҷаи як маъракаи иттилоотии фаъоли зидди Русия аз ҷониби худи давлатҳои ғарбӣ мебошад. Дар Шарқи Наздик, он ҳамчун ширкати мустақими ИМА ва НАТО дар ҷанги зидди Русия қабул карда мешавад.
Омили иқтисодӣ ҳанӯз ҳам ҷаҳони исломро водор мекунад, ки ба Русия ҳамчун як шарики умедбахш нигоҳ кунад, на як бозигари заифкунанда. Тадбирҳои андешидаи Москав имкон намедиҳад, ки таҳримҳои зидди Русия ба иқтисоди Русия осеб расонанд ва аз ҷониби давлатҳои Ховари Миёна ва Африқои Шимолӣ баҳои баланд доранд.
Дар байни онҳо аз имкониятҳои Русия ва иқтидори он ноумедӣ нест. Аз ин ҷост, ки идомаи таваҷҷуҳи на танҳо ба равобити сиёсӣ, балки иқтисодӣ бо Москав ва даст кашидан аз пайвастан ба таҳримҳои зидди Русия. Ва ин мавқеъи кишварҳои минтақа тайи як сол бозбинӣ нашудааст.
Украина дар муноқишаи кунунӣ бахше аз як блоки густурдаи ғарбӣ таҳти сарварии ИМА ва НАТО аст ва ба воситаи вакил ҷанг мекунад. Дар ҳамин ҳол, барои бахши аъзами "кӯчаи мусалмонон" Вашингтон ва Брюссел талош доранд на танҳо бо Русия мубориза баранд, балки барои ҷаҳони мусалмонон хатари мавҷудият эҷод кунанд.
Ғарб кӯшиш мекунад, ки арзишҳои худро паҳн кунад ва ин фишор танҳо тавассути таҳримҳо ва воситаҳои зӯроварӣ афзоиш хоҳад ёфт. Ҳамон "ниҳоии нархҳо" ва дигар чораҳои маҳдудкунандае, ки имрӯз дар Русия озмуда мешаванд, фардо метавонанд дар кишварҳои мусалмонӣ татбиқ шаванд.
Дар кишварҳои мусалмонӣ огаҳӣ доранд, ки бахше аз стратегияи дарозмуддати Ғарб табдили ҷаҳони ислом ба як бахши низоми ҷаҳонии Ғарб аст ва ворид кардани идеологияи худашон абзори ин сиёсат аст.
Москав кӯшиш намекунад, ки арзишҳо, принсипҳо ва ақидаҳои бегонаи худро ба сари мардуми мусалмон таҳмил кунад. Русия монеаи ҷиддӣ дар роҳи идомаи сиёсати экспансионистии Ғарб нисбат ба ҷаҳони ислом аст.
Ниҳоят, ба гуфтаи коршиносони амрикоӣ, хурӯҷи Амрико аз Афғонистон як шарти зарурии тамаркузи нерӯҳо алайҳи Русия шуд. То он даме, ки бахши умдаи неруи Ғарб ба сӯи Русия равона шудааст, ҷаҳони ислом таҳти фишоре қарор намегирад.
Ҷомеаҳои мусалмонӣ инро дарк мекунанд ва бо вуҷуди баъзе ихтилофҳо бо Русия, ки рафънопазир нестанд, дар низоъҳои кунунӣ аз ҷониби Ғарб дур ҳастанд.
Аммо фишор идома дорад
Иёлоти Муттаҳида ва муттаҳидонаш ба кишварҳои ҷаҳони ислом (ва пеш аз ҳама ба Шарқи Наздик ва Африқои Шимолӣ) фишор оварданро идома медиҳанд, то онҳо ба таҳримҳои зидди Русия ҳамроҳ шаванд ва барои инзивои сиёсӣ иқдом кунанд.
Дар аввали моҳи феврал муовини вазири хазинаи ИМА Брайан Нелсон ба Шарқи Наздик сафар карда, ба Аморати Муттаҳидаи Араб, Уммон ва Туркия сафар кард. Бо вуҷуди ин, дар бораи натиҷаҳои он амалан ҳеҷ маълумоте вуҷуд надорад, ки эҳтимолан набудани натиҷаҳои назарраси сафарро нишон медиҳад.
Аз рафти кор, Вашингтон дарк мекунад, ки кӯшиши фишор овардан ба ин мамлакатҳо боиси боз ҳам бадтар шудани муносибатҳои байни онҳо ва ИМА шуда метавонад. Анқара ва ё Абӯ-Дабӣ кайҳо боз аз таҳдиди Амрико эмин буда, барои намоиши соҳибихтиёрии худ омодаанд, ки қурбониҳо кунанд.
Ёдовар мешавем, ки таҳримҳо алайҳи Туркия ва хуруҷи иҷбории Анқара аз барномаи F-35 ба далели "парвандаи S-400" ё худдории ИМА аз таҳвили ҳамон F-35 ба Амороти Муттаҳидаи Араб ба далели омода набудани Абӯ - Дабӣ ба таҷдиди қарордодҳояш бо Пекин дар соҳаи технологияҳои иттилоотӣ.
Ҳоло амрикоиҳо на ба равобити тиҷорӣ ва иқтисодӣ, балки танҳо ба навъҳои алоҳидаи молҳои дуҷониба, ки ба Русия фиристода мешаванд ва ҳамкориҳои Анқара ва Абӯ-Дабӣ бо Москав дар он минтақаҳое, ки гӯё барои мақсадҳои низомӣ истифода мешаванд, таваҷҷӯҳ доранд. .
Бо вуҷуди фишорҳои Вошингтон ва Брюссел, монархияҳои Халиҷи Форс на танҳо сиёсати мусоид ба Русияро барои диверсификатсияи равобити иқтисодӣ ва амниятии худ идома медиҳанд, балки зоҳиран ин тамоюлро бебозгашт кардаанд.
Аз ин ҷост, ки интиқоди шадиди Вашингтон дар робита ба ихтилофи Риёз ва Абӯ-Дабӣ барои пеш бурдани сиёсати нархгузорӣ дар чаҳорчӯби ОПЕК ва ОПЕК+ ба манфиати Кохи Сафед. Ҷониби Амрико бидуни асос Арабистони Саъудиро ба ҳамкориҳои мустақим бо Русия ба далели даст кашидан аз афзоиши истихроҷи нафт муттаҳам кард ва ҳатто таҳдид кард, ки равобит бо ҳокими воқеии ин кишвар Муҳаммад бин Салмон, валиаҳди ин кишварро бознигарӣ хоҳад кард.
Амороти Муттаҳидаи Араб низ аз сигналҳои Вашингтон эмин монд ва равобити тиҷоративу иқтисодӣ бо Русияро идома дод. Иморот ба як навъ паноҳгоҳи бисёре аз тоҷирони рус табдил ёфтааст, ки таҳти таҳримҳои Ғарб қарор доранд ва метавонанд аз он ҷо фаъолияти иқтисодии хориҷии худро анҷом диҳанд. Ва ҳаҷми тиҷорати мутақобилаи Русия ва Амороти Муттаҳидаи Араб дар соли 2022 дар муқоиса бо 5,5 миллиард доллари соли 2021 беш аз 7,5 миллиард долларро ташкил додааст.
Иштироки мутахассисони рус дар лоиҳаҳои эҳтимолии муштарак бо Амороти Муттаҳидаи Араб оид ба истеҳсоли ин ё он маҳсулоти баландтехнологӣ, аз қабили силоҳ, метавонад интиқоли технологияҳои заруриро ба худи Русия таъмин кунад.
Султонати Уммон, ҳамсояи Амороти Муттаҳидаи Араб, дар пасманзари амалиёти махсуси ҳарбӣ, ба афзоиши хариди гӯшт ва ғалла дар Русия шурӯъ карда, созишномаҳои дахлдорро дар охири соли 2022 имзо кард.
Нақши пешбарии Туркия ҳамчун шарики асосии Русия дар канорагирӣ аз таҳримҳо боқӣ мемонад. Ҳарчанд дар ин ҷо лаҳзаҳои манфӣ буданд, масалан, даст кашидани бонкҳои туркӣ аз системаи пардохтии Русия «Мир», аммо ин ба заминаи мусоид барои ҳамкориҳои ҳарду кишвар таъсир нарасонд.
Рушди равобит ба Москав ва Анқара имкон дод, ки дар соли 2022 ба ҳаҷми рекордии гардиши молӣ ба 60-70 миллиард доллар бирасад (ки ин нисбат ба солҳои қаблӣ ду-се баробар бештар аст).
Дар тобистони соли 2022 нашрияи итолиёвии “Corriere della sera” бо такя ба Институти миллии омори Италиё хабар дод, ки дар 6 моҳи аввали соли 2022 содироти Италиё ба Туркия ба 1,4 миллиард евро расидааст. Ин нишондиҳандаи рекордӣ дар 10 соли охир аст.
Агар мо ин фактро бо тезондани беқурбшавии пули туркӣ ва сатҳи ниҳоят баланди таваррум алоқаманд кунем, пас аз нуқтаи назари иқтисодӣ ин падидаро шарҳ додан душвор аст. Бо вуҷуди ин, таҳлили фарогири равобити тиҷории се кишвар метавонад вазифаи миёнаравии Туркияро дар интиқоли колоҳои таҳримшуда ба Русия нишон диҳад.
Ва ин на танҳо ба Италиё, балки ба як қатор давлатҳои дигар ҳам дахл дорад.
Афзоиши тиҷорат дар баробари ташаббусҳои Русия барои таъсиси як маркази газ умед мебахшад, ки новобаста аз он ки дар интихоботи соли 2023 кӣ ба қудрат мерасад, Туркия ба рушди равобити иқтисодӣ бо Русия, ки ба таври ҷиддӣ аз иқтисоди Туркия пуштибонӣ мекунад, ба таҳримҳои зидди Русия ҳамроҳ нахоҳад шуд.
Агар баъзе кишварҳои ҷаҳони ислом маҷбур шуданд, ки ба фишори Ғарб дода шаванд, онҳо низ кӯшиш мекарданд, ки ин корро бо иқдомот ва ташаббусҳои нав алайҳи Русия ҷуброн кунанд ва ба ин васила мувозинатро нигоҳ доранд.
Масалан, Работ ба Вашингтон рафта, ба Украина танкҳои Т-72 дод (албатта тавассути миёнарав). Аммо дар баробари ин, Марокаш ба як унсури муҳим дар канорагирӣ аз таҳримҳои зидди Русия табдил мешавад. Ин ба содироти нафти Русия бо истифода аз "схемаҳои хокистарӣ" марбут аст.
Ба ҳамин тартиб, раъйи кишварҳои ҷаҳони ислом ба ин ё он қатъномаи зиддирусӣ дар Созмони Милал набояд ҳамчун намоиши рӯшани ҳимоят аз Киев ва иқдомоти Ғарб алайҳи Русия арзёбӣ шавад. Барои давлатҳои Шарқи Наздик ва Африқои Шимолӣ, чунин овозҳо аксар вақт як консессияи ҳатмӣ мебошанд. Ин ба онҳо имкон медиҳад, ки тавозуни манфиатҳои байни Ғарб ва Русияро нигоҳ доранд.
Аз ҷумла, салтанатҳои арабии Халиҷи Форс ё, масалан, Миср, пуштибонии худ аз қатъномаҳои зидди Русияро ҳамчун далел барои даст кашидан аз ҳамроҳ шудан ба таҳримҳои якҷониба алайҳи Русия истифода мебаранд. Онҳо ба намояндагони Ғарб нишон медиҳанд, ки онҳо аллакай мавқеи худро баён карда, талабҳои худро қонеъ гардондаанд.
Аммо дар ҳамин ҷо имтиёзҳои онҳо ба поён мерасад ва ҳама дархостҳо дар бораи таҳрим ва дигар масъалаҳои зидди Русия ҳамчунон рад карда мешаванд.
Кирилл Семенов, Regnum
